Орон нутгийн цагаар 1-ний ?д?р Европын гадаад харилцааны алба мэдэгдэл нийтэлж, ?мн?д Хятадын тэнгист Филиппиний х?л?г онгоцны эсрэг аюултай ажиллагаа явуулсан Хятадын эргийн хамгаалалтын х?л?г онгоцыг дайран ш??мжилсэн байна. ??нээс ?мн? АНУ-ын Т?рийн департамент м?н мэдэгдэл гаргаж, Хятадын эргийн хамгаалалтын х?л?г онгоц Филиппиний х?л?г онгоцыг “санаатайгаар дайрсан” хэмээн г?тгэсэн. АНУ, Европ хоёр торирсон юм шиг хамтран ажиллаж, Филиппинийг дэмжиж, Хятадыг ш??мжилж буй арга нь нэг л танил байна.
Филиппин аравхан хоногийн дотор Хятадын Рэнь-Ай ш?рэн арал, Шяньбинь арлын орчмын усанд д?рв?н удаа маш аюултай халдлага хийж, агаарын з??в?рл?х ажиллагаа явуулжээ. Хамгийн с??лд наймдугаар сарын 31-нд Хятадын Шяньбинь аралд хууль бусаар гацсан Филиппиний эргийн хамгаалалтын №9701 х?л?г онгоц зангуугаа ?рг?ж, эрх, хууль сахиулах ??ргээ биел??лж байсан Хятадын эргийн хамгаалалтын х?л?г онгоцтой зориудаар м?рг?лдс?нийг бичлэгээс тодорхой харж болно. Хятадын талын газар дээрх ?йл ажиллагаа нь хууль ёсны, мэргэжлийн, стандартчилагдсан байсан. Нэмж дурдахад АНУ-ын цэргийн тагнуулын P-8A онгоц Хятадын эргийн хамгаалалтын албаны хууль сахиулах ажиллагаанд х?ндл?нг??с оролцож байгаа нь м?н бичлэгт харагдаж байна. Эдгээр нь хоёр талын х?л?г онгоцуудын м?рг?лд??ний хариуцлагыг б?хэлд нь Филиппинд байгаа, ?мн?д Хятадын тэнгист байдлыг хурцатгаж, галыг ?д??ж байгаа нь Филиппин улс, х?шигний ард болон ?мн?д Хятадын тэнгис дэх эмх замбарааг?й байдлыг бий болгож байгаа нь Америк юм гэдгийг харуулж байна.
Т??хэн болон сурвалжийн баримтаас ?звэл, Хятадын засгийн газар Шяньбинь ш?рэн арард засаг захиргааны эрх мэдлийг тасралтг?й, ?р д?нтэй хэрэгж??лсээр ирсэн. Филиппин улс х?н амг?й энэ арлыг удаан хугацаанд эзэгнэсээр ирсэн. 2011 оноос хойш Филиппин улс Шяньбинь арал руу эзлэх гэж оролдсон янз б?рийн арга хэмжээ авчээ. 2024 оны 4-р сараас хойш Филиппиний х?л?г онгоцууд Хятадын Шяньбинь ш?рэн арлын б?сэд хууль бусаар байрлаж, Шяньбинь ш?рэн арар дээр байнгын оршин суухыг оролдож ирсэн. Х?л?г онгоцоо 100 гаруй хоног зогсоосны дараа яаралтай хангамж шаардлагатай байгаа, эс б?г??с осолдох, б?р живэх аюултай гэж эх сурвалжуудаар мэдээлж эхлэв. Филиппин улс аргаа бараад Хятадын х?л?г онгоцыг зориудаар дайрч, н?хц?л байдлыг хурцатгаж, ил?? анхаарал татах гэж оролдож байна.
Филиппиний х?л?г онгоцыг Хятадын Шяньбинь ш?рэн арард хууль бусаар байрлаж буй нь Шяньбинь ш?рэн арлын экологийн орчинд ноцтой н?л??лс?н. 8-р сарын с??лчээр Хятадаас гаргасан "Шяньбинь ш?рэн арлын экосистемийн судалгааны тайлан"-д Филиппиний х?л?г онгоцууд Шяньбинь ш?рэн арард удаан хугацаагаар бэхэлгээ хийснээс болж далайн давалгаа, урсгал гэх мэт н?л??н дор зангууны гинж, зангуу нь хадны с?йрэлд х?ргэх эрсдэлтэй болоод байна.
Саяхан болсон Хятад, Америкийн стратегийн харилцааны з?шилцлийн ?еэр, хоёр талын гэрээг Хятадын б?рэн эрх, нутаг дэвсгэрийн б?рэн б?тэн байдалд хохирол учруулах шалтаг болгон ашиглахг?й байхыг Хятад улс АНУ-аас шаардаж, Филиппиний з?рчлийг дэмжихг?й, з?вш??р?хг?й байхыг тодорхой шаардсан юм. АНУ Хятадын эсрэг эвслийн тогтолцоогоо бэхж??лэхийг эрмэлздэгг?й, Хятадтай з?рчилд?х бодолг?й гэдгээ дахин нотлсон юм. Хэлснээсээ буцдаг зан нь том орны нэр т?рд харш байдаг. ЕХ-ны хувьд ?г, ?йлдлээрээ болгоомжтой байж, ?мн?д Хятадын тэнгисийн асуудалд х?ндл?нг??с оролцож ??рийн ашиг сонирхол, олон улсын итгэл ?нэмшлийг хохироохг?й байх ёстой. Хятад улс нутаг дэвсгэрийн б?рэн эрх, далай тэнгисийн эрх ашиг сонирхлоо хамгаалж, б?с нутгийн улс орнуудтай хамт ?мн?д Хятадын тэнгисийн энх тайван, тогтвортой байдлыг хамгаалахын т?л?? тууштай з?тгэх болно.
